Language


مقاله: مدیریت اطفاء حریق در سایت های مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه Fire fighting management in Propellants, Explosive and Pyrotechnics sites


مدیریت اطفاء حریق در سایت های مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه Fire fighting management in Propellants, Explosive and Pyrotechnics sites


کد مقاله: 91


مقدمه

یكی از مهمترین و اساسی‌ترین موارد ایمنی در سایت های نگهداری،‌ تولید و فرآوری و یا حمل و نقل مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه مبحث پیشگیری از حریق و در صورت وقوع حادثه مدیریت سیستم های امداد و نجات و اطفاء حریق می‌باشد. قطعا بروز خطاهای كوچك در سایت های یاد شده می‌تواند باعث ایجاد حوادث بسیار بزرگ (حتی در حد فاجعه) گردد. بنابراین به منظور صیانت از منابع انسانی و همچنین حفاظت از منابع مادی نیاز است كه برنامه‌های ایمنی حریق در اینگونه مكان ها بسیار جدی مورد توجه قرار گرفته و ضمن اطلاع رسانی مكفی به ذینفعان، نسبت به پایش مستمر این برنامه‌ها اقدام لازم بعمل آید.

معیارهای پیشگری از حریق

در تمامی ساختمان ها و کارگاه هایی که حاوی مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه هستند باستثنای زاغه مهات بایستی سیستم اطفای حریق اتوماتیک نصب شده باشد.

بعنوان یک اصل کلی و پایه ای بایستی آنالیز ریسک انجام شده و همچنین حداکثر آسیب احتمالی ناشی از حریق در مکان های فوق‌الذکر می‌تواند مبنایی برای تعیین نوع سیستم اطفای حریق باشد.

آلارم های سیستم های اعلام حریق و همچنین وسایط نقلیه آتش نشانی محیط های انفجاری و غیر انفجار باید متمایز بوده و قابل تشخیص باشد.

حداقل دو اکیپ عملیاتی اطفای حریق در محل هایی که مواد قابل انفجار در حال حمل و نقل هستند باید وجود داشته باشد. این اکیپ ها باید در محل وجود داشته و آمده بکار باشند.

تقسم بندی حریق مواد قابل انفجار

جدول 1 تقسیم بندی مواد قابل اشتعال از شماره 1 تا 4 که مترادف با تقسیم بندی خطر 1/1 الی 4/1 برای مواد قابل انفجار است را نشان می دهد. با افزایش شماره میزان خطر کاهش پیدا می کند.

جدول1- تقسیم بندی مواد قابل اشتعال و انفجار

شماره خطر حریق و انفجار بر روی هر کدام از علائم بایستی بصورت روشن نوشته شود. این امر به تیم اطفای حریق در جهت شناسایی نوع حریق و انفجار و عکس العمل مناسب کمک کننده خواهد بود.

برای اینکه علائم از فاصله دور قابل تشخیص باشد باید موارد زیر رعایت گردد:

I.رنگ زمینه علائم باید نارنجی بوده و شماره درج شده بر روی علائم به رنگ سیاه باشد.

II. شکل و اندازه علائم در شکل شماره 1 و 2 آورده شده است. برای استفاده از علائم بر روی درب ها و قفل ها در داخل ساختمان می توان از نصف اندازه های ارائه شده استفاده نمود.

III جنس علائم مورد استفاده برای حریق‌ها بایستی از مواد غیر قابل اشتعال باشد تا تیم اطفای حریق در مراحل مختلف اطفاء قادر به تشخیص علائم باشند.

.IV تیم های اطفاء و امداد محلی باید آموزش های لازم در خصوص علائم فوق الذکر را برای واکنش بموقع و مناسب دریافت نمایند.

علائم ارائه شده در شکل شماره 1 و 2 باید بر روی خروجی تمامی ساختمان ها، انبارها و محل نگهداری مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه و خطرات مشابه نصب شده باشد. این علائم باید در محل های قابل رویت به طریقی نصب شوند که از حداکثر فاصله از تیم های اطفاء حریق قابل تشخیص باشد.

لیست کلی انبارها و سایت های مواد انفجاری و همچنین موقعیت مکانی آنها، علائم بکار رفته، سایت های نگهداری مواد شیمیایی، انبارهای خالی در دسترس باید در اختیار ادارات اطفای حریق، اورژانس و نیروهای حفاظت قرار گیرد.

علائم مربوط به حریق و انفجار بایستی مستقیما در خروجی های ساختمان ها و انبارهای مربوطه نصب شود. برای سایت هایی که در آنها بطور متناوب مواد قابل انفجار مختلف نگهداری می شود نصب پلاکاردها و یا بوردهای قابل تعویض کارآمدتر می‌باشد.

برای ساختمان های بزرگ که دارای چندین ورودی می باشند باید بر روی تمامی ورودی ها علائم مربوطه نصب شود. همچنین علائم به کار رفته برای انبارها، ساختمان ها و سایت ها باید نماینگر خطرناک ترین مواد موجود باشد.

تمام وسایط نقلیه و لکوموتیوهای حمل کننده مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه باید از علائم استاندارد NASA و یا برچسب های DOT استفاده نمایند.

شکل 2 اندازه و شکل علائم استفاده از وسایل حفاظت فردی و عدم استفاده از آب

پروسه اطفاء حریق مواد قابل انفجار

هرگونه حریق در مجاورت با مواد انفجاری باید گزارش داده شده و آژیر مربوطه به صدا در بیاید. اگر آتش سوزی همراه با مواد قابل انفجار بوده و یا حرارت لازم جهت گسترش حریق به مواد خطرناک را داشته باشد باید تمامی کارکنان به شکل ایمن تخلیه و سرشماری گردند.

تمامی کارکنان حرفه ای (شاغل در محیط های انفجاری) بایستی دوره های آمورشی و بازآموزی و آشنایی با دستورالعمل های مربوط به مواد قابل انفجار و خصوصیات آنها (حریق، واکنش شیمیایی و ...) را دریافت نمایند. در آموزش های فوق الذکر باید کارکنان با علائم و برچسب ها آشنایی کافی پیدا نموده اقدامات مقتضی در موارد حریق و انفجار را بیاموزند.

کارکنان عضو تیمهای اطفای حریق بایستی اطلاعات لازم در خصوص مخاطرات مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه و همچنین پروسه اطفای حریق را قبل از وقوع حادثه دریافت نمایند. برای سایر کارکنان بایستی منطقه امن (به دور از خطر حریق و انفجار) در سایت مشخص شده باشد تا در مواقع خطر در آنجا قرار گیرند. کارکنان پس از انتفال به این محل سرشماری شده و به فرمانده تیم امداد و نجات و اطفای حریق گزارش می‌شود. حداقل فاصله ایمن در مواقع اضطراری برای کارکنان به شرح جدول شماره 2 می باشد.

اطفای حریق آتش های حاوی مهمات و مواد انفجاری بایستی با علم بر واکنش های مواد انفجاری و مهمات در مقابل حرارت و حریق صورت گیرد. در سایت هایی که از سازمان آتش نشانی شهری و یا سایر سازمان ها برای اطفای حریق بعنوان نیروی کمکی و یا نیروی اصلی (شروع عملیات) استفاده می‌شود به منظور اطمینان از پاسخ مناسب در مقابل حریق های احتمالی بایستی آموزش های مربوطه برای کلیه پرسنل سازمان های مذكور ارائه شود.

جدول 2- حداقل فاصله ایمن برای کارکنان

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک (اسپرینکلر)

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک بایستی استانداردهای مربوطه (NASA-STD8719.11- NFPA13, 15 ) را رعایت نموده باشد.

در محل های فوق العاده خطرناک به منظور حفاظت بیشتر علاوه بر سیستم اسپرینکلر از سیستم غوطه ور کردن نیز استفاده می‌شود. تصمیم گیری در خصوص اجرای این روش از آنالیز ریسک انجام یافته منتج می‌گردد. در صورت استفاده از سیستم غوطه‌ورسازی بایستی سیستم توزیع (نازل ها، اسپری ها و خروجی ها) تا حد امکان نزدیک به سطوح قابل انفجار انتخاب گردد. بدین ترتیب در مواقع لزوم بلافاصله تمام قسمت های ماشین ها و تجهیزات و محل های مورد نظر مرطوب و خیس خواهد شد.

دبی و فشار آب مورد نیاز در سیستم غوطه ورسازی برای اطمینان از عملکرد مناسب در شرایط خطر باید بصورت متناوب (دوره ای) مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج در دپارتمان اطفاء حریق نگهداری شود.

در سیستم غوطه‌ور‌سازی شیرهای مربوطه بایستی به دو صورت اتوماتیک و دستی قابل کنترل باشند و در صورتی که آنالیز ریسک مربوطه قابل قبول می داند باید سیستم كنترل دستی در ایستگاه کار اپراتورها نصب شده باشد.

به منظور شناسایی خطرات بالقوه حریق / انفجار و رسیدن به سطح قابل قبول ریسک در سایت های مواد منفجره، پیروتكنیك و پیشرانه باید کلیه کارکنان در ارزیابی ریسک مشارکت داده شوند. کلیه ریسک های موجود در حد بالاتر از سطح قابل قبول بایستی کاهش داده شود. که در این خصوص سیستم غوطه ورسازی با سرعت بالا می تواند کمک کننده باشد. این سیستم خصوصا زمانی که اپراتور در اتاقک هایی در کنار یکدیگر کار می کنند بسیار مفید بوده و نه تنها از تجهیزات و مواد محافظت می‌نماید بلکه بیشترین حفاظت را از جان افراد بعمل می آورد. سیستم غوطه ورسازی همچنین گرمای تابشی ناشی از حریق های غیر عمدی مواد قابل انفجار و پیشرانه ها را کنترل می نماید. سیستم غوطه ورسازی بایستی مطابق با استاندارد تعمیر و نگهداری و تست سیستم های آبی اطفای حریق NASA-STD8719.11 و NFPA 15 مورد ارزیابی قرار گیرد.

جدول شماره 3 اقداماتی که در موقع حریق مواد قابل انفجار و مایعات پرانرژی باید انجام شود را لیست نموده است.

 

جدول شماره 3 اقداماتی مورد نیاز در موقع حریق مواد قابل انفجار و مایعات پرانرژی

کانال فرشته های نجات 125 FershtehayNejat@


تمامی حقوق این سایت متعلق به شرکت نمادین طرح می باشد